Pers strooit gemakzuchtig met de term basisinkomen

Diversen

De laatste dagen, zo  net voor je jaarwisseling verschijnen er in de pers weer veel koppen met de term basisinkomen. Maar meestal dekt de vlag de lading niet.
Zie een aantal links naar dit soort berichten onderaan deze pagina

Basisinkomen is pas basisinkomen als het voor iedereen is, individueel, zonder voorwaarden in de sfeer van inkomen, vermogen of tegenprestatie en hoog genoeg om van te leven.

Vanzelfsprekend voldoen experimenten niet aan de eis dat het voor iedereen is. Dat is een beperking die acceptabel is als het experiment is ingebed in een onderzoek om waar te nemen wat de effecten zijn van een basisinkomen.
Maar de experimenten waar nu het meest over geschreven wordt (Finland en een aantal Nederlandse gemeenten) voldoen ook niet aan de meeste andere eisen.
Ze zijn in elk geval ook niet hoog genoeg om van te leven zonder verdere aanvullingen. De Vereniging Basisinkomen ziet bedragen beneden de € 1.400 niet als een volwaardig basisinkomen, hooguit als een stap in de richting.

De experimenten bij de Nederlands gemeenten met regelarme bijstand zijn zo ingebed in een complex van voorwaarden dat je je af kunt vragen of dit echt een stap in de goede richting is. Veel zal van de concrete uitwerking af hangen.
Ook het Finse experiment is niet zo onvoorwaardelijk als het lijkt, blijkt uit deze link.
Het is dus beter om in alle gevallen te spreken over experimenten met een mindere gereguleerde bijstand. Regelarme bijstand is vaak al te veel eer!

Iets meer algemeen dan de recente koppen zien we dat de term basisinkomen wordt inderdaad vaak gebruikt voor ideeën die niet voldoen aan de criteria (voor iedereen, individueel, onvoorwaardelijk, hoog genoeg).

Een paar voorbeelden per criterium:

  • Bij de experimenten in gemeenten wordt, zoals hiervoor gemeld, niet voldaan aan het criterium voor iedereen. Men beperkt zich toch een kleine groep, die dan vooral uit bijstandstrekkers bestaat.
    Breed geaccepteerd is overigens dat voor kinderen andere bedragen kunnen gelden dan voor volwassenen, en dat regelingen nodig zijn rondmigratie.
  • Veel actuele voorstellen (bijvoorbeeld van de Vrijzinnige Partij en van de Jonge Democraten) zijn zo laag dat aanvullingen per huishouden (of voor alleenstaanden) nodig zijn. Dat staat op gespannen voet met het criterium individueel.
  • Ook aan  het criterium onvoorwaardelijk wordt vaak niet voldaan.
    Zie als voorbeeld de gemeentelijke experimenten die zeer sterk zijn ingebed aan in een complex van regels
    Een ander voorbeeld is het participatie-inkomen, dat alleen beschikbaar is voor mensen die een aantoonbare tegenprestatie leveren of een opleiding volgen.
    Een derde voorbeeld is de beperking tot wie het nodig heeft, wat betekent dat er een toets moet zijn op inkomen en/of vermogen.
  • Ook aan het criterium hoog genoeg (minstens € 1.400) wordt vaak getornd, soms met de betaalbaarheid als overweging, soms als eerste stap naar een volwaardig basisinkomen.
    Een bedrag van circa € 800 of minder (ongeveer de AOW voor samenwonenden) zou je een beperkt basisinkomen kunnen noemen, een bedrag rond de € 1.1.00 een bescheiden basisinkomen (bijvoorbeeld petitie basisinkomen2018).

 

Tenslotte een aantal recente links naar artikelen met misleidende koppen:

  • Finse werklozen krijgen basisinkomen, RTL Nieuws-28 dec. 2016
    Is een basisinkomen doelmatiger dan een uitkering, en wordt de ontvanger van zo’n inkomen meer gemotiveerd om te werken?

Het bericht Pers strooit gemakzuchtig met de term basisinkomen verscheen eerst op Vereniging Basisinkomen.